De fout als ultieme succesversneller, verbinder en leerschool! Een pleidooi waarom je fouten wil maken. (Faalkracht deel 2)

We zijn van jongs af aan continue bezig om erkenning te krijgen en om afwijzing te voorkomen. Onze aversie tegen fouten maken ontwikkelt zich dan ook in de vroege jeugd. We zijn allemaal opgevoed door beschermende opvoeders die waarschuwden om dingen niet fout te laten lopen. We zijn nog maar net de wieg uit en de waarschuwingen vliegen ons al om de oren: “Niet met jam op de muren kliederen!”, “Pas op voor die scherpe hoek van de tafel!” en “Niet met modderschoenen op de witte bank dansen!” klinkt ons allemaal bekend. Op school werden we met een groot rood kruis afgestraft voor een antwoord dat afweek van het juiste. Om nog maar te zwijgen wat je tijdens een voetbalwedstrijd naar je hoofd geslingerd kreeg als je stond te suffen op het veld en een eigen doelpunt inkopte.

We hebben geleerd dat we erkenning oogsten als we dingen goed doen en dat we met fouten maken over het algemeen minder succes boeken. Dat maakt ook dat we een vervelend gevoel krijgen als we een fout maken. Dat vervelende gevoel komt voort uit de combinatie van (het gevaar van) afwijzing van anderen en zelfafwijzing. En die zelfafwijzing is er direct. Je herkent het aan het veroordelende strenge stemmetje in je hoofd dat je genadeloos afstraft als je een fout hebt gemaakt, veelal gericht op wat anderen wel niet van je zullen denken. Want laten we eerlijk zijn als je in je eentje loopt te blunderen op een onbewoond eiland is dat hooguit niet handig, maar lang niet zo vervelend als het gevoel dat je bekruipt wanneer je blundert met publiek. Dat vervelende gevoel is de angst voor afwijzing van anderen die we juist zo hard proberen te voorkomen.

Maar is die angst wel zo reëel? Volgt er onmiddellijke afwijzing als iemand de fout in gaat? Ik durf te beweren van niet. De meeste van ons hebben gewoon niet geleerd om goed om te gaan met fouten. Ervan te leren en er de meerwaarde van in te zien. En dat is een gemis. Zeker omdat fouten durven maken zo ontzettend bevrijdend en succes verhogend is!

Daarom hieronder een pleidooi met een vijftal redenen die het goed kunnen blunderen aantrekkelijk, succes verhogend en levens verrijkend maakt.

1. Hoe kwetsbaarheid erkenning kan opleveren

De meeste mensen moeten er niet aan denken fouten te maken, laat staan om ze in de etalage te zetten. Toch kan het in de etalage zetten van grote missers het tegengestelde opleveren van wat in eerste instantie wordt gedacht. Laatst vertelde een manager eerlijk over een fout die hij gemaakt had. Een fout waar zijn medewerkers geen flauw benul van hadden en ook niet zouden krijgen. Toch besloot hij zich kwetsbaar op te stellen en open kaart te spelen. Hij vertelde ze tijdens de wekelijkse meeting wat er precies misging, wat dat met hem deed en wat hij ervan geleerd had. Denk je dat zijn mensen hem afwezen? Verre van! Ze bewonderden zijn moed en lef om met de billen bloot te gaan en zijn lessen met hen te delen. Zomaar … zonder dat er een vraag lag. Zijn kwetsbaarheid werd als zeer sterk en moedig ervaren. Precies het tegenovergestelde van de gevreesde afwijzing!

2. Stimuleer een open cultuur en verbeter je relaties

Samenwerken met iemand die schijnbaar nooit fouten maakt kan vervelende gevolgen hebben voor de relatie en de samenwerking met anderen. Naast Mister Perfect zal de collega die wel fouten maakt zich al snel een prutser of in ieder geval een stuk minderwaardig voelen. Het risico dat ze na een aantal blunders krampachtig te werk gaan en vasthouden aan procedures en regels is aanzienlijk. Ook in gevallen die schreeuwen om het eigen oplossend denkvermogen. En als er een fout gemaakt wordt, is het aantrekkelijker om die weg te moffelen dan om openlijk toe te geven. Hetzelfde werkt het in organisaties waar fouten afgestraft worden of not done zijn. Doordat medewerkers bang zijn voor wat er boven hun hoofd hangt als ze een fout maken, ontstaat er een angst cultuur. Het is bekend dat een onveilige setting op het werk verstrekkende gevolgen zoals burn out kan hebben. Een open cultuur waar medewerkers gewaardeerd worden om hun inzet en mogen leren van hun fouten kan dus naast een prettige werksfeer ook financieel behoorlijk wat opleveren. Door je eigen fouten en de daarmee verkregen inzichten te delen creëer je een open cultuur en investeer je in je relaties. Het maakt je menselijker en toegankelijker en de kans is groot dat collega’s de volgende keer bij jou aankloppen als ze een uitglijder maken. Wanneer je anderen gunt te leren van jouw fouten til je niet alleen je eigen ontwikkeling, maar ook die van anderen naar een hoger niveau.

3. High speed ontwikkelen, zelfkennis en verrijking: uit die comfortzone!

Foutloos werken is onmogelijk. Ook al doe je de dingen die je al kan en begeef je je in je comfortzone, dan nog zal je af en toe de mist in gaan. En wie altijd in de eigen comfort zone blijft zitten, staat zo goed als stil in zijn ontwikkeling. Eigenlijk doe je jezelf daarmee te kort. Er zit veel meer in je dan je zelf voor mogelijk houdt. Je kan dat alleen ontdekken door lef te tonen. Door je nek uit te steken, dus buiten je comfort zone stappen en opereren. Daar zit de groei. En bij groei en het aangaan van nieuwe uitdagingen hoort ook falen. En juist uit dat falen is ontzettend veel te halen. Het goede nieuws is dat het vervelende faalgevoel ons direct waarschuwt dat er iets mis is. Alle alarmbellen gaan af. Omdat je dit vervelende gevoel in het vervolg wil voorkomen leer je makkelijker van iets dat fout gaat dan van iets dat goed is gegaan. Het interne proces dat op gang komt bij het maken van een fout is daarnaast krachtig voedsel voor een zelfanalyse. Hoe je reageert op een fout zegt veel over jezelf. Ben je een struisvogel, een verschrikt en verlamd konijn of ga je als een kip zonder kop aan de slag? En helpt deze houding je bij het oplossen van de fout? Vergelijk het eens met anderen. Of beter gezegd bespreek het eens met anderen. Hoe doen zij dat? En welke aanpak werkt het beste? Hoe zou je er een volgende keer mee omgaan? Wanneer je hier over nadenkt is de kans dat het je nog een keer overkomt is veel kleiner.

4. Verhoog je creativiteit en vermogen tot innovatie

Altijd keurig binnen de lijntjes kleuren is killing voor creativiteit. Krampachtig vasthouden aan regels om geen fouten te maken en in de comfortzone blijven is zeker veilig maar daarmee verloochen je je spontaniteit en je vermogen te creëren. Heel erg zonde! Artisticiteit en inventiviteit heeft iedereen in zich. Het is juist die scheppende kracht die op de werkvloer voor waardevolle verbeteringen zorgt. En wie wil er nou geen waardevolle bijdrage leveren? Waak er daarom voor dat je geen grijs robotje wordt en gun jezelf de ruimte voor het betere buiten de lijntjes gekleur. Je zal je jezelf en je omgeving nog aangenaam verrassen met de oplossingen die je vanuit je eigen creativiteit bedenkt.

5. Zoek naar het ‘per ongeluk gelukte’ resultaat van de fout

Vaak ligt de focus van de fout op wat er mis gaat. Maar het resultaat van de fout is soms positiever dan gedacht. Alleen moet je het wel zien. In veel gevallen zijn de veroorzakers zo ziek van hun fout dat ze er niet meer aan terug kunnen denken zonder een ellendige steek in hun buik te voelen. Zelfs als de fout al maanden terug gemaakt is. Terwijl de ‘per ongeluk gelukte’ resultaten van de fout misschien wel beter zijn dan het oorspronkelijk gewenste resultaat. Zo vertelde een klant dat hij een besluit om een nieuwe werkwijze in te voeren niet zo handig gecommuniceerd had. Dit had bij de werkvloer een zodanig heftige reactie opgeroepen dat hij het besluit had ingetrokken. Maar de weerstand tegen het genomen besluit had de werkvloer juist op scherp gezet. Het verzet tegen het besluit en de wijze waarop hij het gecommuniceerd had was zo groot dat ze zelf met een andere oplossing waren gekomen. Een oplossing die het oorspronkelijke probleem opgelost had. Het beoogde resultaat was behaald. Weliswaar op een andere manier, maar juist in een veel krachtiger vorm, namelijk met draagvlak van de werkvloer.

Wat er fout gaat als alles goed gaat

Tenslotte een nabrander. Er gaat namelijk heel vaak iets mis als alles goed gaat. Dat iets is in dit geval euforie. Een gevaarlijke valkuil van succes. We kennen het allemaal. Het fijne gevoel na een uitzonderlijke prestatie. Iets waar je in eerste instantie tegen op zag, maar wat verrassend goed uitpakte. Je voelt je on top of the world en wil je succes het liefst direct groots vieren. Wat meestal ook gebeurt. Dagenlang verkeer je in een overwinningsroes. Je hebt jezelf overtroffen en de hele wereld geniet mee van jouw uitstekende humeur. Maar weet je eigenlijk wel wat je precies gedaan hebt om tot deze zelfovertreffer te komen? Ook in de dagelijkse werkzaamheden is het handig om te kijken wat juist goed werkt. De meeste mensen kijken niet terug op de succesfactoren van het eigen handelen. Dat is een gemiste kans. Doordat je niet weet wat er zo goed werkte is de kans groot dat een herhaling van dit succes uitblijft. De reden van het succes blijft onbewust en is daarmee als het ware een toevalstreffer te noemen. Dus het loont zeker ook bij succes om terug te kijken en te analyseren wat goed werkte.

Goed blunderen hoe doe je dat?

Uiteraard vereist het goed kunnen blunderen een bepaalde mindset. Voor de meeste van ons is het even schakelen om anders te gaan kijken naar fouten maken. Daarom schreef ik in mijn eerdere blog  hoe je de growth mindset kan ontwikkelen. En hoe je je faalkracht kan verhogen staat beschreven in deze blog goed blunderen doe je zo